Os Miragres de Santiago e as súas fontes: estudo sobre a recepción e a difusión do relato de Bernaldus

Abstract

O Liber de miraculis constitúe unha sección destacada do Liber Sancti Iacobi, composta por vinte e dous milagres precedidos dunha introdución.Esta parte coñeceu entidade independente na tradución ao galego na obra os Miragres de Santiago, conservada no único manuscrito coñecido, o ms. 7455 da Biblioteca Nacional de Madrid. A pesar de que o modelo que se ten en consideración para a redacción dos Miragres é o Liber Sancti Iacobi, debemos recoñecer que non se seguiu fielmente o seu programa interior ou a fisionomía narrativa de cada relato, senón que existen omisións, así como interpolacións que son difíciles de precisar. Partindo dos “estudos de conxunto” que, tradicionalmente, foron a maioría no ámbito da indagación das fontes dos Miragres, e animados por unha falta de traballos particulares sobre cada relato miraculístico da colección, o obxectivo da presente contri-bución é presentar unha análise particular sobre o milagre décimo primeiro do Codex Calixtinus. O fin é o de advertir a súa recorrencia na literatura haxiográfica contemporánea ou posterior, pois esta narración non só chega a traspasar as fronteiras da literatura en linguas vernáculas na súa tradución ao galego nos Miragres de Santiago, senón que se considera un dos relatos merecedores de ser preservados noutras compilacións en latín de moita envergadura. Na parte final, son obxecto de análise tamén as indicacións toponímicas que remiten a un ambiente italiano e que, a través dunha nova lectura, poden suxerir un horizonte de creación deste milagre relacionado coa ruta xacobea.

The Liber de miraculis constitutes an outstanding section of the Liber Sancti Iacobi, composed of twenty-two miracles preceded by an in-troduction. This part has known an independent treatment in the translation into Galician of Miragres de Santiago, preserved in the only known ms. 7455 of the National Library of Madrid. Although the Liber Sancti Iacobi is the model that is considered for the writing of the Miragres, we must recog-nize that the internal program and the narrative pattern of each story are not followed faithfully by the anonymous galician, but there are omissions as well as interpolations that are difficult to pinpoint. Starting from the “joint vision” that has traditionally been the only critical approach reserved to the study of the sources of the Miragres, and encouraged by a lack of particular studies on each collection’s miraculous account, this contribution will offer a research on the eleventh miracle of Codex Calixtinus. The aim is to warn its recurrence in contemporary or later haxiographic literature, because this narration not only reaches the borders of literature in vernacular languagesin its translation into the Galician Miragres de Santiago, but is considered a deserving account of being preserved in other important Latin-language compilations. Toponymic indications that refer to an Italian environment will be also analyzed and, through a new reading, we may suggest a horizon of creation for this story related to the Jacobean route.